Financiële gids Back in Flow

Zijn erfgenamen verantwoordelijk bij schulden?

Je wilt er niet bij stilstaan maar het is onvermijdelijk; een gezins- of familielid komt te overlijden. Nadat je hebt toegeleefd naar de uitvaart en hier misschien heel veel voor hebt moeten regelen, begint het afwikkelen van de erfenis. In dit artikel lees je precies wat dit voor jou betekent en wat je moet weten als de overledene schulden blijkt te hebben.

Redactieteam | aug. 20, 2024 5 min

Zijn erfgenamen verantwoordelijk bij schulden?

De belangrijkste onderwerpen op een rij

Manieren om een erfenis te aanvaarden

Als jij erfgenaam bent, zijn er 3 verschillende manieren om de erfenis wel of niet te aanvaarden.

1. Zuiver aanvaarden: je aanvaardt de erfenis en bent (samen met de andere erfgenamen die zuiver hebben aanvaard) aansprakelijk voor eventuele schulden.

2. Beneficiair aanvaarden: je aanvaardt de erfenis, maar hoeft eventuele schulden niet zelf te betalen.

3. Verwerpen: Je krijgt niets uit de erfenis en bent ook niet aansprakelijk voor eventuele schulden.

Zuiver aanvaarden erfenis

Als je kiest om de erfenis zuiver te aanvaarden dan erf je – samen met eventuele andere erfgenamen, alle bezittingen. Maar je erft ook de schulden! Als je de erfenis wilt aanvaarden dan kun je dit doen bij de griffie van de rechtbank. Je kunt ook een verklaring van aanvaarding bij een notaris tekenen en laten vastleggen. De erfgenamen zijn samen verantwoordelijk voor de afwikkeling van de erfenis.

Let op! Als je nog niet zeker weet of je de erfenis zuiver wilt aanvaarden, zorg er dan voor dat je geen waardevolle spullen van de overledene meeneemt, geen schuldeiser betaalt uit de erfenis of geld opneemt van de rekening van de overledene.

Beneficiair aanvaarden van de erfenis

Als je een erfenis beneficiair aanvaardt, krijg je wel de erfenis maar je bent niet zelf aansprakelijk voor eventuele schulden. De belangrijkste reden voor deze keus is als je denkt dat de erfenis vooral uit schulden bestaat en dat die schulden hoger zijn dan de waarde van de bezittingen van de overledene. Er is tijd om uit te zoeken wat de hoogte is van de schulden en van het vermogen.

Mocht blijken dat na het betalen van de schulden een deel van het vermogen overblijft voor de erfgenamen dan kunnen deze alsnog de erfenis aanvaarden en het deel van het vermogen onderling verdelen. Als direct duidelijk is dat er meer bezittingen zijn dan schulden, dan kun je de erfenis ook direct zuiver aanvaarden. In dat geval zal de afwikkeling van de erfenis sneller gaan. Als blijkt dat de schulden hoger zijn dan het vermogen dan kunnen erfgenamen na beneficiair aanvaard te hebben, alsnog de erfenis verwerpen.

Als je de erfenis beneficiair wilt aanvaarden, dan leg je een schriftelijke verklaring af bij de rechtbank. Dit kan ook met een volmacht via de notaris. Om de erfenis beneficiair te aanvaarden betaal je hiervoor een bedrag aan griffierecht aan de rechtbank.

Verwerpen van de erfenis

Als je ervoor kiest om de erfenis te verwerpen dan krijg je niets uit de erfenis. Dus ook geen fotoboeken, persoonlijke spullen van vroeger of een ander aandenken. Je bent in dat geval ook niet aansprakelijk voor schulden. Je bent niet betrokken bij de afwikkeling van de nalatenschap.

Redenen om de erfenis te verwerpen kunnen zijn omdat de overledene meer schulden heeft dan bezittingen of vermogen. Het kan ook zijn dat er ruzie is met de overledene of dat je al jaren geen contact meer had met elkaar. Of er is sprake van ruzie met de andere erfgenamen.

Als jij de erfenis verwerpt, gaat jouw erfdeel naar de andere erfgenamen. Om de erfenis te verwerpen, leg je een schriftelijke verklaring af bij de rechtbank. Dit kan ook met een volmacht via de notaris. Om de erfenis te verwerpen betaal je hiervoor een bedrag aan griffierecht aan de rechtbank.

Testament of geen testament?

In een testament staat wie de erfgenamen van de overledene zijn. Als je wilt weten of een overledene een testament heeft dan kun je dit digitaal opvragen in het Centraal Testamentenregister (CTR). In het CTR wordt geregistreerd wie een testament heeft opgemaakt, op welke datum en bij welke notaris. Je ziet hierin niet wat de inhoud van het testament is. Hiervoor moet je een afspraak maken met een notaris.

Als er geen testament is, geldt het erfrecht. Of iemand volgens de wet erfgenaam is, hangt af van de relatie tot de overledene. De wet kent vier groepen erfgenamen:

Partner, kinderen en hun afstammelingen
Ouders, broers, zussen en afstammelingen
Grootouders met hun (klein)kinderen, ooms, tantes, neven, nichten
Overgrootouders en hun afstammelingen

Als er geen partner of kinderen zijn en ook geen ouders, dan zijn volgens het erfrecht de broers en zussen de erfgenamen. Is een broer of zus overleden, dan zijn diens kinderen (neven en nichten van de overledene) de erfgenamen. Zijn ook die overleden, dan gaat het erfrecht over naar de kleinkinderen van de broer of zus. Etc.

Lukt het niet om familie op te sporen? Of meldt niemand zich? Dan bewaart de staat de nalatenschap voor de duur van 20 jaar. Daarna gaat de nalatenschap definitief naar de staat.

Kunnen minderjarige kinderen een erfenis verwerpen?

Om minderjarige kinderen te beschermen tegen eventuele schulden kunnen zij (of hun ouders) kiezen tussen beneficiair aanvaarden of verwerpen van een erfenis. Bij minderjarige kinderen moet de kantonrechter altijd toestemming geven om de erfenis verwerpen. De ouder of wettelijk vertegenwoordiger van het minderjarige kind regelt dit.

De ouder of wettelijk vertegenwoordiger moet hiervoor een machtiging aanvragen bij de rechtbank in de woonplaats van het minderjarige kind. Hiervoor hoeven geen kosten te worden betaald. Voordat de kantonrechter de machtiging verleent, wil deze weten of er sprake is van schulden van de overledene. Het is in dat geval dus belangrijk om zoveel mogelijk informatie te verzamelen. Pas wel op dat je geen acties onderneemt waarmee je de erfenis zuiver aanvaardt.